ستاره اسبدوانی (فرانکل) مثالی زنده از کشش قرابتی

تکامل بهتر با کشش فامیلی ، و انجام آن در هر دو نسل ...

کشش غیر فامیلی در پرورش اسب ها، به انتقال خصوصیات وراثتی مرغوب کمک می کند

در قسمت قبل با مفهوم شبیه سازی(اصلاح نژاد فامیلی)  در تربیت اسب آشنا شدیم و شرح داده شد که مفهوم آن تکرار یکی از نژادهای سابق اسب، یکبار یا بیشتر در طول چهار نسل اول اسب نریان می باشد  و برخی مزایای آن را برشمردیم که مهم ترین آن تمرکز ژن های اساسی در موالید طی چندین مرتبه کشش است که میزان آن در بستر طبیعت 50% است ، اما در مورد اسب های کورسی چنین چیزی در طبیعت فراهم نبوده و خودبخود به وجود نمی آید بلکه بر اساس انتخاب مربیان است . بدین ترتیب این نسبت طبیعی مختل گردیده و از نسلی به نسل دیگر متفاوت میشود و باعث عدم توازن بسیار در تکثیر و تولید اسب های تروبرد میگردد .

در این قسمت به توضیح زاویه دیگر این معادله یعنی کشش غیر فامیلی (شبیه سازی غیرفامیلی)که بر عکس کشش فامیلی است می پردازیم .

شبیه سازی و کشش غیر فامیلی یعنی کره ها، نژاد و نسب ما قبل خود طی چهار نسل اول را نداشته باشند. با نگاه اجمالی درمی یابیم که 61.5 درصد اسب های تروبرد  از این طریق متولد شده اند در مقابل 38.5% تولید از طریق کشش قرابتی. و به این معنی است که این نسل از اسب ها در معرض خطر افراط در کشش قرابتی نیستند اصلاحی که از مهم ترین اهدافش خصوصیات وراثتی است اما معایبی را هم به دنبال دارد از جمله تضعیف نسل به خاطر تنگ شدن رگ های ژن اسبهای اصلاح نژاد شده و یا ویژگیهای وراثتی نامرغوبی که به آسانی از بین نمی روند .

اگر نسل اسب های کلاسیک با کشش قرابتی طی هفت سال گذشته در میادین آمریکا تسلط کاملی داشته است اما نسل بعدی منتظر است تا با کشش غیر فامیلی نمایان گردد. به این دلیل که تعرفه باروری از 16 سیلمی در امریکای شمالی بالغ بر 50 هزار دلار در 2014 بوده است که 13 مورد آنها با کشش غیر فامیلی به دنیا آمده است . یعنی 81.3% خالی از ویژگیهای نسل ماقبل هستند که در مقایسه با کشش فامیلی بین اسب های تروبرد امروزی نسبت چشمگیری است . کشش غیر فامیلی اسب های تروبرد ما بین 60% تا 75% درتغییر هستند .بنابراین آیا این واکنش طبیعی به ابزارهای وراثت است یا از مزایای دیگر کشش غیر فامیلی است ؟

مزایای کشش غیر فامیلی

در هر عمل باروری ، هریک از طرفین پدر و مادر نیمی از خصوصیات وراثتی را برای جنین به عهده دارند و سپس مرحله پیچیده ای شکل می گیرد که "امشاج" نامیده میشود در این مرحله ژن های دو والد برای شکل دادن به جنین با هم درگیر شده و ژن قوی تر غالب می شود . بعضی صفات و ویژگیها غلبه کرده و در جنین بروز می کند که به آن صفات برتر یا غالب می گویند درحالیکه برخی دیگر از ویژگیها و صفات که صفات مغلوب خوانده می شود کاملا از بین نمی روند بلکه گاهی در نسل دیگری ظاهر می شود .

ویژگیهای غالب و مغلوب در نسل ها پدیدار میشود نه در موارد و این یکی از بزرگترین معایب تربیت اسب هاست که هر بار فقط یک شکم باردار میشود .

بطور مثال در پرندگان و سگ ها و گربه ها و حیواناتی که در هر دوره بارداری بیش از یک فرزند به دنیا می آورند این مساله نمود بیشتری دارد ، به عنوان مثال دو طوطی جفت گیری می کنند که بال های پدر قرمز و مادر سبز باشد  رنگ بال های فرزندشان قرمز خواهد بود بنابراین رنگ قرمز صفت غالب است اما هنگام جفت گیری فرزندان ، بال یکی از بچه هایشان سبز رنگ می شود بنابراین رنگ سبز صفت مغلوب است .

در برخی موارد ، پدر و مادر ژن های همسان را به فرزندانشان منتقل می کنند که ویژگیهای غالب و مغلوب را با هم دارند . این مساله عموما در کشش قرابتی با هدف تمرکز بر ویژگیهای مرغوب بسیار مصداق دارد . در برخی موارد نیز ، خصوصیات وراثتی یکی از والدین غالب شده و آن خوصصیات شاخه وراثت را تشکیل خواهند داد . حالت سومی نیز وجود دارد که خصوصیات وراثتی مساوی بوده و هیچیک غالب نیست که بیشتر برای پرورش اسب از این روش استفاده می شود و می تواند اسب های منحصر به فرد و یا اسب های بسیار بدی به وجود آورد که میزان آن بنا به تساوی و تنوع ژن های وراثتی والدین متفاوت است .

در حالت چهارم ، هر یک از والدین ویژگیهای وراثتی بسیار عالی دارند که فرزندان خوب و برتر از والدین خود را هم به وجود می آورد که به آن نیروی اختلاط گفته میشود که بیشترین متقاضی را در تربیت اسب دارد ولی کار بسیار مشکلی است با توجه به اینکه برترین اسب ها 5 تا 15 درصد فرزندانشان در مسابقات برنده میشوند . و به ندرت پیش می آید که فرزندان بهتر از والدین یا یکی از آنها باشند . و آن هم در مواردی است که کشش غیر فامیلی صورت گرفته باشد .

کشش قرابتی بر اساس ژنهای نسل ماقبل روی فرزندان انجام می شود ولی آن ویژگیهای وراثتی تقریبا در هر نسل به نصف می رسد . مثلا در تکرار اسب سیلمی "نورتون دنسر" در نسل چهارم از سمت پدر و مادر (4*4 نورتون دنسر) تاثیر مستقیمش بر نسل سوم بوده و در نسل های بعدی کم رنگ می شود . بنابراین مادامی که کشش قرابتی در نسل دوم و سوم مشخص و نزدیک نباشد نمی تواند حامل خصوصیات مرغوب وراثتی از اجداد و پدران خود باشد . و در واقع تکرار نسب در نسل چهارمی که تنها حامل یک هشتم خصوصیات به موالید هستند، هیچ فایده ای نخواهد داشت.

این تحلیل ها چنین نتیجه می دهد که کشش قرابتی به انتقال خصوصیات وراثتی مرغوب اسب ها کمک می کند در حالیکه کشش غیر فامیلی به تکثیر و انتقال آن خصوصیات به فرزندان کمک می کند اما فرزندان به خاطر از دست رفتن تمرکز دیگر نمی توانند ناقل آن خصوصیات به فرزندانشان باشند که لزوم تکرار کشش قرابتی را در هر نسل یا دو نسل می طلبد .

لذا برای نتیجه گیری بهتر، مناسب ترین گزینه پرورش اسب؛ روش ادغام دو اصلاح نژاد فامیلی و غیر فامیلی در هر نسل یا دو نسل است در غیر اینصورت انتخاب روش کشش غیر فامیلی به عنوان بهترین استراتژی است کما اینکه اصطبل های بزرگ و در رأس آنها اصطبل "ادینا سبرنگر" امریکا چنین روشی را مد نظر قرار داده و مالک آن فرانک ستروناک هشت بار موفق به دریافت جایزه "اکلیبس" به عنوان بهترین مربی اسب شده است .

نکته دیگر اینکه گونه ای از بهترین اسب های کشش غیر فامیلی به پای سیلمی های نژاد خوب نمی رسیدند و مزایایشان به فرزندان منتقل نشده است . به عنوان مثال "سکریتاریات، نیجنسکی دوم، افیرمد،سیگار، کرلن، زنیاتا، بیرگادر، جرارد و سی دستارز" .

اسب "سیاتل سلو"( 4*4 نصرالله) بهترین نمونه سیلمی با کشش فامیلی است که علیرغم نقش ضعیفی که جد اولش (نصر الله) داشت ناقل خصوصیات ارثی به فرزندانش بود.

اسب "سبکتاکیولار بید" (3*3 تومارکت) هیچ موفقیتی موازی نداشت . هم اکنون چشم ها به اسطوره کشش فامیلی(قرابتی) یعنی "فرانکل" (3*4 از نورتون دنسر) دوخته شده تا قدرت انتقال خصوصیات وراثت در او محک زده شود.

مجله العادیات امارات متحده عربی 20 نوامبر  2014 (29 آبان ماه 1393) نوشته محمد طه- ترجمه رادان هورس